10. Sınıf Felsefe Sayfa 123-124-125-126-127-128 Cevapları Tuna Yayınları

3. ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI

A. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Platon’a göre gerçekten “var olan” nedir? Kısaca açıklayınız.
Platon'a göre gerçek varlık; bilgisine ulaşılabilinmesi için değişmeden kalabilmelidir. Platon'un varlık anlayışının temelinde; düşünerek anlamdırılabilen, değişime kapalı idealar vardır. Duyusal bir varlığa bağlı olanlar ise idealardan yararlanarak var olan fenomenlerdir. Bu varlıklar gerçekliğin birer kopyasıdır.

2. Realizm varlığı nasıl açıklamaktadır? Kısaca açıklayınız.
Bilime göre varlık, dış nesnel gerçeklikte var olan her tür olgusal ve edimsel şeydir. Bilim, varlığa realist bir açıyla yaklaşır. Realizme göre, insan zihninden bağımsız olarak bir varlık alanı vardır. Bilim bu görüşü aynen kabul ederek varlığın, dış dünyada nesnel ve edimsel olarak var olduğunu kabul eder.

3. Şüpheciler ile dogmatiklerin bilgi anlayışları arasında ne fark vardır? Açıklayınız.

Şüpheciler ile dogmatiklerin bilgi anlayışları arasında ne fark vardır

4. I. Kant’ın felsefesine neden “eleştirici felsefe” adı verilmiştir? Açıklayınız.

I. Kant’ın felsefesine neden eleştirici felsefe adı verilmiştir

5. Bilimsel yasa ile hipotez arasında ne fark vardır? Açıklayınız.

Bilimsel yasa, bir olayın ya da olayların sürekli olarak nasıl gerçekleştiğini açıklayan ve doğruluğu test edilebilen bir kuram veya kuraldır. Hipotez ise, bir olayın ya da olayların nasıl gerçekleştiğini açıklamaya yönelik bir tahmindir ve daha az güvenilir olabilir. Bilimsel yasa, hipotezlerin doğruluğu test edilerek kabul edilebilir veya reddedilebilir. Bilimsel yasalar, hipotezlerden daha güvenilir olmalarına rağmen, zamanla değişebilir veya yeni bilimsel bulgulara göre yeniden yorumlanabilir.

6. Özgürlük ve sorumluluk arasında nasıl bir bağlantı vardır? Açıklayınız.

Özgürlük ve sorumluluk arasında nasıl bir ilişki vardır

7. Determinizmin ve indeterminizmin ahlaksal eylemin nedenleriyle ilgili bakış açılarındaki farklılık nedir? Açıklayınız.

Determinizmin ve indeterminizmin ahlaksal eylemin nedenleriyle ilgili bakış açılarındaki farklılık nedir

8. Teoloji ve din felsefesinin dini ele alışları arasındaki fark nedir? Açıklayınız.

Teoloji, Tanrı’yı inceleyen bir bilim dalıdır. Teoloji, Tanrı hakkında bilgi toplamaya ve anlamaya çalışır. Bu bilgi, genellikle dinlerin kutsal metinleri veya yorumları temel alınarak toplanır. Teoloji, Tanrı hakkında doğrulara ulaşmaya çalışır ve bu doğruları, insanların anlayabileceği bir şekilde açıklar.

Din felsefesi ise, dini inceleyen bir felsefi disiplindir. Din felsefesi, dini inançları, kuralları ve pratikleri sorgular ve değerlendirir. Din felsefesi, dini inançların mantıksal geçerliliğini ve anlamını araştırır. Din felsefesi, dini inançların doğru olup olmadığını değil, anlamlarını inceler.

Teoloji ile din felsefesi arasındaki fark, inceleme konularının odak noktasındadır. Teoloji, Tanrı hakkında bilgi toplamaya çalışırken, din felsefesi dini inançları sorgular ve değerlendirir. Teoloji, Tanrı hakkında doğrulara ulaşmaya çalışırken, din felsefesi dini inançların anlamını inceler.

9. Teizmin Tanrı anlayışı nedir? Açıklayınız.

Teizmin Tanrı anlayışı nedir

10. Devlet ve iktidar kavramları arasında ne fark vardır? Açıklayınız.

Devlet, bir ülkede yasal otoriteyi elinde bulunduran ve ülkenin halkını yöneten kurumdur. Devlet, ülkenin yönetimini üstlenir ve halkının güvenliğini sağlar. Devlet, yasaları çıkarır, uygular ve yaptırımlar uygular.

İktidar ise, bir grup ya da bireyin bir toplumda, bir ülkede ya da bir bölgede çeşitli kurum ve yapılar aracılığıyla güç kullanarak kontrolü ele geçirme ve sürdürme yeteneğidir. Iktidar, bir devletin ya da bir örgütün yönetim ve kontrolünü elinde bulundurma yeteneğidir.

Özetle, devlet, bir ülkede yasal otoriteyi elinde bulunduran ve halkını yöneten bir kurumdur. Iktidar ise, bir grup ya da bireyin bir toplumda, bir ülkede ya da bir bölgede çeşitli kurum ve yapılar aracılığıyla güç kullanarak kontrolü ele geçirme ve sürdürme yeteneğidir.

11. İdeal bir toplum hangi özellikleri taşımalıdır? Açıklayınız.

İdeal bir toplum hangi özellikleri taşımalıdır

12. Doğada "güzel" ile sanatta güzel arasındaki fark nedir? Kısaca açıklayınız.

Doğada güzel ile sanatta güzel arasındaki fark nedir

13. Sanat eserinde bulunması gereken özellikler nelerdir? Sıralayınız.

Sanat eserinde bulunması gereken özellikler nelerdir

B. Aşağıdaki ifadelerde noktalı yerleri verilen kavramlardan uygun olanlarıyla tamamlayınız (Kavramlara uygun ekler getirebilirsiniz.).

1. Fârâbî’ye göre yaratıcı varlık olan Tanrı mükemmeldir, mutlaktır, birdir.
2. Hegel varlık alanında idealizmin temsilcisidir.
3. Doğruluk bilginin bir özelliğidir.
4. Empirizme göre deneye dayanan bilgi doğrudur.
5. Bilimin insanlığın ortak mirası olması evrensel bir özellikte olduğunu gösterir.
6. Yasa bilimsel yöntem ile olaylar arasında ulaşılan değişmez neden-sonuç ilişkisidir.
7. İnsanın ahlaksal eylemlerinde iyiye yönelmesi erdemdir.
8. Hedonizm, ahlaksal eylemin amacının haz olduğunu savunan felsefedir.
9. Tanrı’nın varlığının ya da yokluğunun bilinemeyeceğini savunan görüş agnostisizmdir.
10. Tanrı ve evrenin aynı olduğunu savunan görüş panteizmdir.
11. Devletin iktidar gücünü kullanabilmesi egemenliktir.
12. Toplumda bireylerin yasalara bağlı beklentileri haktır.
13. Platon’a göre güzellik, iyi ideasına dayalıdır.
14. Sanat ve felsefenin ortak özelliklerinden biri öznel olmalarıdır.

C. Aşağıdaki önermeler ile ait oldukları yaklaşımları eşleştiriniz.

(Nihilizm) 1- Varlık yoktur.
(Materyalizm) 2- Varlık maddedir.
(Rasyonalizm) 3- Akla dayanan bilgi doğrudur.
(Entüisyonizm) 4- Doğru bilgi sezgiye dayalı olan bilgidir.
(Neopozitivizm) 5- Metafizik önermeler anlamsızdır.
(Egzistansiyalizm) 6- İnsanda varoluş “öz”den önce gelir.
(Teizm) 7- Tanrı evrendeki her şeyi yaratan ve yönetendir.
(Deizm) 8- Tanrı evreni yarattıktan sonra kendi hâline bırakmıştır.
(Liberalizm) 9- İdeal devlette özgürlük temele alınmalıdır.
(Sosyalizm) 10- İdeal devlette eşitlik temele alınmalıdır.
(Estetik) 11- Hem sanatta hem de doğada “güzel” konu olarak ele alınmalıdır.
(Mimesis) 12- Sanat taklittir.

Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. • Bilgilerimiz doğuştan gelir.
• Bilgilerimiz sonradan kazanılır.
• Bilgilerimiz hem doğuştan gelir hem de sonradan kazanılır.
Bilgi ile ilgili yukarıdaki ifadelerin ortak yönü hangisidir?
A) Bilginin kaynağı ile ilgili soruya verilen yanıtlardır.
B) Bilginin aktarılma özelliği vurgulanmaktadır.
C) Bilginin evrenselliği belirtilmektedir.
D) Bilgiye ulaşılamayacağının kanıtlarıdır.
E) Doğru bilginin değerinin belirlenmesidir.
Cevap : A

2. Dinamik ve canlı bir “oluş” olan doğanın tüm unsurları arasında sürekli etkileşim vardır. Doğanın süregelen olaylarının en temel özelliği, kesintisiz biçimde devam eden akıştır.
Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
A) Doğal varlıklar birbirinden bağımsızdır.
B) Doğa durağan (statik) özelliktedir.
C) Varlık karmaşık bir yapıdadır.
D) Değişme doğaya aykırı bir durumdur.
E) Varlıkta sürekli değişme vardır.
Cevap : E
3. Nesneler, canlılar gerçektir. Gerçek olan her şey zaman içinde bulunur, değişir, kaybolur. Oysa idea yani düşünceye bağlı varlıklar zamanın dışında kalır, değişmez.
Buna göre aşağıdaki varlık biçimlerinden hangisi gerçektir?
A) İyi kavramı B) P sembolü C) Kedi D) Üçgen prizma E) 55 sayısı
Cevap : C

4. Kant’a göre deney bilgilerimizin ham maddesini oluşturur, bu maddenin bilgi hâline gelebilmesi için belirli bir kalıba (forma) sokulması gerekir.
Kant’ın bilginin kaynağı ile ilgili görüşüne uygun olan seçenek aşağıdakilerden hangisidir?
A) Doğuştan zihinde vardır.
B) Sezgiye dayalıdır.
C) Hem akla hem de deneye dayalıdır.
D) Zihinsel çabalarla ortaya çıkar.
E) Duyuma dayalıdır.
Cevap : C

5. Okyanuslarda ortaya çıkacak olan büyük tayfunların yerinin ve zamanının önceden belirlenmesi bilimin hangi özelliği ile ilgilidir?
A) Nesnelliği
B) Tutarlılığı
C) Yöntemliliği
D) Öngörüsünün olması
E) Birikerek ilerlemesi
Cevap : D

6. Yeterli sayıda yapılan gözlemler sonucunda araştırılan problemin çözümüne yönelik geçici açıklamalardır.
Yukarıda verilen tanım verilen bilimsel yöntemin aşamalarından hangisine aittir?
A) Deney B) Hipotez C) Problem D) Teori E) Yasa
Cevap : B

7. Bir bebek yaptığı eylemlerden sorumlu tutulamaz.
Buna göre bir eylemin ahlaki olmasının ölçütü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Herkes tarafından uygun görülmesi
B) İrade ile gerçekleşmesi
C) Vicdana bağlılığı
D) Evrensel olması
E) Toplum tarafından onaylanması
Cevap : B

8. Immanuel Kant, bir davranışın iyi olup olmadığını belirlemeye çalışıyordu. Ona göre iyi bir davranış görev bilinciyle yapılmış olandır, çıkar beklemeksizin ve özgürce. Ona göre bir davranış yalnızca koşulsuz buyruğa uygun gerçekleştiği müddetçe ahlaki ve iyi sayılabilir.
Aşağıdakilerden hangisi koşulsuz buyruğa örnektir?
A) Yakalanmak istemiyorsan çalmayacaksın.
B) İşten çıkarılmak istemiyorsan düzgün çalışacaksın.
C) Cezalandırılmak istemiyorsan kurallara uyacaksın.
D) Güven sağlamak istiyorsan yardım edeceksin.
E) İnsanlara yalan söylemeyeceksin.
Cevap : E

9. Evrene baktığımızda doğal bir düzen ve amaçlılık görürüz. Her şey, kendi işlevini gerçekleştirecek şekilde en ince ayrıntısına kadar düzenlenmiş ve planlanmıştır. Bilinçsiz evrenin kendi kendini böylesine düzenlemesi mümkün değildir.
Metin, aşağıdaki görüşlerden hangisinin kanıtıdır?
A) Tanrı’nın varlığı bilinemez.
B) Maddi evren Tanrı’nın bir parçası değildir.
C) Tanrı vardır.
D) Evrende bilinçli bir düzenleyici bulunmaz.
E) Tanrı yoktur.
Cevap : C

10. Lord Acton’un (Lord Akton) “İktidar bozar, mutlak iktidar mutlaka bozar.” sözüyle anlatmak istediği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Devlet otoritesi ahlaklı davranışı sağlar.
B) Politika ile ilgilenmeyen kişi yönetimde söz sahibi olamaz.
C) İktidarın meşruluğu toplumsal kabule bağlıdır.
D) Devlet düzeni toplumun doğasını bozar.
E) Yöneticiler ellerinde bulunan gücü keyfî ve sınırsız bir şekilde kullanabilir.
Cevap : E

11. Demokrasilerde iktidarın kaynağını akıl ve hukuk oluşturur. Yöneticiler belirli kurallara göre iktidara gelirler, belirli sınırlar içerisinde yetkilerini kullanırlar ve belirli kurallara göre iktidardan ayrılırlar.
Metne göre bir yönetimin demokratik olmasının temel şartı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çoğunluğun yönetimde olması
B) İktidarı kullanacak olanların halk tarafından belirlenmesi
C) Yöneticilerin eşit haklara sahip olması
D) Yöneticilerin kararlarında özgür olması
E) İktidarların keyfî yönetimden kaçınmaları
Cevap : B

12. Huxley (Haksli) özellikle bilgi bakımından Tanrı’nın bilgisinin elde edilemeyeceğini söyler. Ona göre duygularımızın kavrayamadığı şeyler vardır. Bunlar arasında Tanrı ve Tanrı-insan ilgisi de bulunmaktadır.
Tanrı duyusal deneyimlerimizin dışında kaldığı ve algılanamadığı için onun var olup olmadığı
konusunda bir yargıya varamayız.
Huxley bu görüşleri ile aşağıdaki öğretilerden hangisinin temsilcisi olabilir?
A) Agnostisizm B) Ateizm C) Deizm D) Panteizm E) Teizm
Cevap : A

13. Güzel ya da çirkin olan hiçbir şey yoktur. Herhangi bir şeyi çirkin ya da güzel bulan, bir insanın kişisel seçimidir. Doğru bir bilgi olmadığına göre, bilge kişi her konuda yargıdan kaçınmalıdır.
Parçada güzel kavramı için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Doğuştan gelir
B) Yararlı olandır.
C) Kaynağı deneyimlerdir.
D) Olgusal olandır.
E) Bu konuda bilgi edinemeyiz.
Cevap : B

14. Cézanne (Sizen) doğduğu kente yakın olan Saint Victoire (Sen Viktor) Dağı’na ilişkin çeşitli tablolar yapmıştır. Dağın resmedildiği bütün tablolar bir araya getirilip sergilense hepsinin farklı özelliklere sahip olduğu görülür.
Buna göre sanat eserlerinin özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Doğadaki güzellikten farklıdır.
B) Farklı materyallerden yararlanılır.
C) Her insanı aynı biçimde etkiler.
D) Doğayı olduğu gibi yansıtır.
E) Yaratıcılığa dayandığından özneldir.
Cevap : E

15. Beethoven (Bethovın) işitme engelli olmasına rağmen dünyanın duyduğu en önemli besteyi, eşsiz 9. Senfoni’yi meydana getirmiştir. Bestekâr, piyanonun titreyişini hissetmek için dişlerine kıstırdığı çubuğu konsola dayayarak çalışmış ve bu besteyi ortaya koymuştur.
Parçada, sanatın oluşmasındaki temel faktörlerden hangisinin önemi belirtilmiştir?
A) Yaratıcı düşünce
B) Gelişmiş duyu organları
C) Uygun fiziksel koşullar
D) Aşırı duygusallık
E) Akıl yürütme
Cevap : B

16. Aşağıdakilerden hangisi siyaset felsefesinin temel sorularından biri değildir?
A) Bürokrasiden vazgeçilebilir mi?
B) Egemenliğin kullanılış biçimleri nelerdir?
C) Bireyin temel hakları nelerdir?
D) İktidarın kaynağı ve meşruiyetin ölçüsü nedir?
E) İyi davranış nedir?
Cevap : E