Faydalı bilgi ve bilgi ahlakı nedir

İnsanın öğrendiklerinin mahiyeti önemlidir. Bilgi hem insanın kendisine hem de başkalarına yararlı olmalıdır. İnsan öncelikle kendisini donanımlı kılacak faydalı bilgiler edinmelidir. Asıl bilgilenme, iradî olarak şahsiyeti geliştirme yönünde olmalıdır. Hz. Peygamber “Kadın ve erkek her Müslümana ilim öğrenmek farzdır.” 40 hadisiyle Müslümanlara gerekli bilgilerin öğrenilmesini şart koşmuştur. Buna en genel anlamda ilmihal bilgisi denir. Ayrıca insan, hayatı için gerekli her türlü bilgiyi edinmelidir. Okul süresi boyunca öğrenilenler, meslekî bilgiler, dil, genel kültür bilgisi bu kapsamda değerlendirilir. Yüce Allah’ın Hz. Muhammed’e (s.a.v.) hitaben “…Rabbim, benim ilmimi artır! de.” (Tâhâ suresi, 114. ayet.) şeklindeki emri insanın hayatı boyunca öğrenmeye devam etmesi gerektiğini bildirir.

İslam dininde her alanda olduğu gibi ilmin de bir ahlakı vardır. İslam âlimleri ilmin ahlakını onunla amel etmek ve muhafaza ederek başkalarına aktarmak olduğunu belirtmişlerdir. Hz. Peygamber bu konuda “Ancak iki kişiye gıpta edilir. Bunlar; Allah’ın kendisine mal verdiği ve onu hak yolunda harcayan kimse ile Allah’ın kendisine (ilim ve) hikmet verdiği ve ona göre karar verip, onu başkalarına da öğreten kimsedir.” (Buhârî, Zekât, 5.) buyurmuştur. Bir diğer hadiste de “Bir ilim öğreten kimseye, onların sevabında bir eksilme olmaksızın öğrettiği ilimle amel edenlerin kazandıkları sevap kadar sevap verilir.” (İbn Mâce, Sünnet, 20.) buyurmuştur.