İl (Devlet) gider, töre kalır sözünden ne anlıyorsunuz

Türklerin devlet anlayışında, devlet ve töre her şeyin önünde bulunmaktadır. İl, devlet demektir. Devletin payidar olması her şeyden önemlidir. Bu inancın toplumda da yerleşik olduğu bilinmektedir. Bunu sağlayan en önemli etken törelere bağlı olarak yaşamaktır.

Türklerin töresine bağlı olması bazen devlete bağlılığın da önüne geçmektedir. Töre, gelenek ve görenek kurallarının ve teamül olarak nesiller boyunca uygulanmasıdır. Onun uğruna devletler de zarar görebilir. Esas olan Türk toplumumun öz yapısını kaybetmemesi ve devlet kurma gücünü korumasıdır. Devletin zarar görmesi, törenin zarar görmesinden iyidir. Çünkü devlet tekrar korunabilir fakat öze dönmek ve gerçek kimliğini bulmak mümkün değildir.

Türk devletleri yüz yıllarca hukukun ve sosyal yapının temelini oluşturan töre adı verilen sözlü kurallarla yönetilmişlerdir. Töre, sosyal düzenin sağlanmasını sağlayan tüm adet, gelenek ve ahlaki kuralların tamamıdır. Töre, kut anlayışını benimseyen Türk toplumunda kağanların belirlediği kurallar ve kurultayların koyduğu kurallar çerçevesinde yavaş yavaş oluşan bir olgudur. 

İl (Devlet) gider, töre kalır sözü ile devletlerin gelip geçici olduğu, Türk töresinin ise kalıcı olduğuna dikkat çekilmektedir. Zaman içerisinde ortaya çıkan anlaşmazlıklar ve ikilikler doğrultusunda devletler yıkılsa da Türk töresinin yaşatılması gerektiği öğüdü verilmektedir.