Malikilik nedir

H 2./M 8. yüzyılda “Medine” merkezli olarak çıkan ve ismini kurucusu sayılan büyük hadis ve fıkıh âlimi Malik b. Enes’ten alan Ehl-i sünnet fıkıh mezheplerindendir.

Maliki mezhebinden olan, Maliki mezhebinin görüşlerini benimseyen kimse. Malik b. Enes’in geliştirdiği hukuk yoluna uyan kimse.

Malik B. Enes
Tam adı: Malik b. Enes el-Esbahî (d. 93/712 Medine/ö. 179/795 Medine) İslâm dininin dört fıkıh mezhebinden birisi olan Maliki mezhebinin kurucusu, Sünni fıkhının fıkıh ve hadis bilgini. Hadis ilminde de en güvenilir (sika) imamlardandır. Müctehit ve muhaddistir. Kendisine “Hadisçilerin ve Hicaz fıkıhçılarının önderi” denilir.
Ailesi-Çocukluk ve Gençliği: Doğma büyüme Medinelidir. Hz. Peygamber’in (s.a.v.) hadisleri, sahabe ve tâbiin fetvaları bakımından zengin bir merkez olan Medine’de yaşamış ve Umre ile Hac haricinde Medine’den hiç ayrılmamıştır. Medine’de vefat etmiş olup mezarı Cennetu’l-Baki’dedir.

Şahsiyeti ve İlmi Yönü: Küçük yaşta Kur’an’ı ezberlemişti. Zühd ve takva ehli idi. Keskin bir zekâ ve kuvvetli bir hafızaya sahipti. İlme ve âlimlere büyük değer verir, Allah’ın (c.c.) kendisine bağışladığı ilmi, fark gözetmeden herkese verebilmek için büyük çaba sarf ederdi. Hayatı boyunca Medine’den başka bir yere gitmeyen İmam Malik, Resulullah’a (s.a.v) olan aşırı sevgi ve saygısından dolayı, Medine’de bir defa olsun at sırtında dolaşmamıştır. İlim tahsilini Medine’de tamamlamıştır. Medine, o dönemde Hz. Peygamberin (s.a.v.) hadisleri, sahabe ve tabiin fetvaları öğrenme bakımından önemli bir merkezdi. Dönemin büyük âlimlerinden dersler almıştır. İmam Nafi’, Zührî ve özellikle fıkıh ilminde Rabiatu’r-Re’y en etkili hocalarıdır. İmam Cafer-i Sadık’tan da ders almıştır. İmam Malik, kendini dinî ilimlerde özellikle fıkıh ve hadis alanında yetiştirmiştir. Sayısız kimseler kendisinden hadis alıp öğrenmiş olmalarına rağmen, büyük âlimlerden yetmiş kadarı müctehit olduğuna şahitlik edene kadar fetva ve hüküm vermemiştir. İmam Ebû Hanife ve Ebû Yusuf ile de görüşmüştür. İmam Malik, Medine’de öğrencilere dersler vermiş ve birçok öğrenci yetiştirmiştir. Medine’de elli yılı aşkın bir süre ders vermiş, hadis ve fıkıh ilmindeki yetkinliği ile hem kendi devrinde hem de sonraki dönemlerde büyük takdir toplamıştır

İlimdeki Metodu: İmam Malik fıkıhta usul olarak sırasıyla önce Kur’an’a bakar, onda bulunmayan için sünnete başvururdu. Daha sonra sahabelerin konuyla ilgili fetvaları, icma ve Medine halkının uygulamaları gelirdi. Kıyas ve istihsan bundan sonra gelirdi. Fakat kıyasa Hanefiler kadar önem vermezdi. Ayrıca mesâlih-i mürsele (istislâh) adını verdiği bir delili de hüküm kaynağı sayardı. Bunlarda da yoksa seddizerayi, örf ve âdete bakardı.
Eseri: el-Muvatta.
Öğrencileri: İmam Malik’ten Abdurrahman b. Kasım, Abdurrahman el-Kurtubî ve Asbağ b. Ferec gibi bazı âlimler ders almıştır. Bunlardan Abdurrahman b. Kasım, İmam Malik’in görüşlerinin yer aldığı ‘‘el- Müdevvene’’ adlı eseri gözden geçirip tashih eden kişidir. İmam-ı Şafiî de onun öğrencisidir.